شرکت‌های دانش بنیان‌ از مجلس جدید چه انتظاراتی دارند؟

سرور هادیان | شهرآرانیوز اتکا به اقتصاد دانش‌بنیان یکی از استراتژی‌های کشور‌ها بوده و نوآوری شرکت‌های دانش‌بنیان برای رونق اقتصاد به عنوان یکی از اهداف مهم توجه به این شرکت‌هاست. در ایران حدود سیزده سال از تصویب «قانون حمایت از شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان و تجاری‌سازی نوآوری‌ها و اختراعات» می‌گذرد.

در شرایط فعلی باید دید چگونه می‌توان با اتخاذ سیاست‌های مناسب برای توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان به اهدافی مثل «افزایش شتاب پیشرفت و نوآوری علمی و تجاری‌سازی دستاورد‌های دانش بنیان‌ها» دست پیدا کرد. دراین‌میان یکی از نهاد‌هایی که‌ می‌تواند نقش بسزایی در حمایت از اقتصاد دانش‌بنیان ایفا کند، مجلس شورای اسلامی است. نمایندگان مردم در خانه ملت می‌توانند با تصویب قوانین مناسب و نظارت بر روند اجرای آن‌ها بستر‌های لازم برای حمایت از دانش‌بنیان‌ها را فراهم کنند.

قوانین کافی است، نبود ضمانت اجرایی

رئیس هیئت مدیره انجمن شرکت‌های دانش‌بنیان خراسان رضوی درباره انتظارات شرکت‌های دانش‌بنیان از مجلس آینده می‌گوید: اولین خواسته فعالان دانش‌بنیان اجرای قانون‌های حمایت از این بخش است. امیدواریم مجلس آینده با توجه به اختیاراتی که در حوزه نظارتی دارد، اجرایی‌شدن قانون‌های حمایت از واحد‌های دانش‌بنیان را پیگیری کند.

سیدمهدی مدنی بجستانی می‌افزاید: قوانین در حوزه حمایت از دانش‌بنیان‌ها به‌اندازه کافی قوی است و در واقع در حوزه قانون‌گذاری مشکلی نداریم. مشکل اصلی در حوزه اجراست. وقتی قانونی مصوب می‌شود، توقعاتی ایجاد می‌کنیم، عده‌ای وارد فضای ایجاد کسب‌وکار می‌شوند. یا باید قانون‌های حمایت از دانش‌بنیان‌ها را وضع نکنیم تا افراد را به‌اشتباه نیندازیم و اگر وضع می‌کنیم پیگیر اجرای آن باشیم.

وی با تأکید بر اینکه خواسته ما فقط پیگیری مستمر برای اجرای قوانین مصوب در دانش‌بنیان‌هاست، بیان می‌کند: برای مثال قانون جهش دانش‌بنیان‌ها مصوب شده که مصوبه خوبی است، اما باید اجرا شود. متأسفانه در بحث اجرا دچار ضعف هستیم. به دو دلیل این اتفاق می‌افتد یا ظرفیت اجرا را نداریم یا طرحی برای اجرا نداریم البته هر دو تا مورد وجود دارد.

تحقیق و توسعه، پیش‌شرط رشد دانش‌بنیان‌ها

رئیس انجمن مراکز تحقیق و توسعه خراسان رضوی نیز حوزه تحقیق و توسعه را یکی از حوزه‌های بنیادی در همه دنیا می‌داند و می‌گوید: پیشرفت توسعه و رشد دانش‌بنیان‌ها بدون مسیر تحقیق و توسعه میسر نیست، زیرا تحقیق یکی از ابزار‌های کلیدی برای توسعه صنعتی است. علی سپهر می‌افزاید: در کشور ما بودجه‌های مناسب برای بخش تحقیق و توسعه در نظرگرفته نشده است و ایران در بین کشور‌هایی است که کمترین بودجه را در حوزه طرح و توسعه دارد.

وی تأکید می‌کند: همچنین در بحث نوآوری، ایران در موضوع شاخص نوآوری باز هم رتبه مطلوبی ندارد؛ بنابراین حوزه تحقیق، توسعه و نوآوری از موضوعاتی است که می‌تواند در حوزه‌های توسعه صنعتی، اجتماعی، فرهنگی و توسعه همه‌جانبه در کشور کمک کند، اما لازمه تحقیق و توسعه و فعالیت‌های آن بر پایه دانش است.

رئیس انجمن مراکز تحقیق و توسعه خراسان رضوی اظهار می‌دارد: یکی از راه‌های حمایت از دانش‌بنیان‌ها دسترسی به اینترنت است تا آن‌ها بتوانند به اطلاعات روز دنیا دسترسی داشته باشند. این انتظار وجود دارد که مجلس آینده به این حوزه توجه ویژه‌ای داشته باشد و برای افزایش دسترسی دانش‌بنیان‌ها به اینترنت و افزایش سرعت آن اقدامات مناسبی انجام دهد.

وی ادامه می‌دهد: موضوع سیاست‌گذاری و قانون‌گذاری خودش یک اصل مهم است، یعنی اگر در موضوع‌های مرتبط با جامعه و پژوهش به‌درستی قانون‌گذاری کنیم، مسیر اجرایی آن را هم باید فراهم کنیم. در واقع اکنون مهم‌ترین مانع در مسیر افزایش سهم دانش‌بنیان‌ها در اقتصاد کشور، قوانینی است که مصوب شده، اما اجرا نمی‌شود.

وی قانون جهش دانش‌بنیان را نمونه‌ای از این قوانین می‌داند و می‌گوید ازآنجایی‌که بخشی از صنایع با فرسودگی خطوط تولید است، شرکت‌های دانش‌بنیان باید نتایج حاصل از پژوهش و کار علمی در دانشگاه‌ها را به دست صنعت برسانند. تحقق این مسئله نیازمند اجرایی‌شدن قانون‌های مصوب در حوزه حمایت از دانش‌بنیان‌هاست.

در ادامه حتما بخوانید هویت فرهنگی مشهد چقدر برای یک نماینده مهم است؟

تأمین مالی دانش‌بنیان‌ها

رئیس انجمن شرکت‌های شتاب‌دهنده خراسان رضوی نیز درباره خواسته‌های حوزه دانش‌بنیان از مجلس آینده می‌گوید: در حوزه دانش‌بنیان متأسفانه درگیر یک شعارزدگی و رزومه‌سازی برای مسئولان شده‌ایم و کار به‌طور واقعی اتفاق نمی‌افتد. محسن روشنک می‌افزاید: اگر افرادی که به مجلس می‌روند می‌خواهند کاری برای حوزه نوآوری انجام بدهند باید به‌طور جدی پیگیری کنند، زیرا فعالان واقعی حوزه نوآوری جوانان و نخبگان دانشگاهی هستند.

وی ادامه می‌دهد: انتظار می‌رود که صنایع بزرگ و بخش‌هایی که وزن سنگینی در حوزه اقتصاد و سرمایه دارند، به جای اینکه خودشان رأسا وارد حوزه نوآوری شوند تا از منابع ارزان دولتی استفاده کنند، بیایند و از واحد‌های دانش‌بنیان حمایت کنند. اکنون صنایع بزرگ از دستاورد‌های جوانان استفاده کرده و ثمره کار آن‌ها را با حداقل قیمت‌ها جذب می‌کنند. این مسئله سبب کاهش انگیزه جوانانی می‌شود که در حوزه دانش‌بنیان فعالیت می‌کنند.

روشنک بیان می‌کند: بیشترین منابع حمایتی حوزه نوآوری در تهران مصرف می‌شود و سهم بقیه استان‌های کشورمان بسیار ناچیز است. بیشتر دانش‌بنیان‌های استان‌ها از جمله خراسان رضوی که مهد شکل‌گیری شرکت‌های دانش‌بنیان و استارتاپ‌هاست برای توسعه مجبورند به تهران بروند و زادگاهشان را ترک کنند. این روند تمرکزی که همه منابع در تهران تجمیع پیدا کرده همچنان رو به گسترش است برای حمایت از دانش‌بنیان‌ها باید اصلاح شود.

رئیس انجمن شرکت‌های شتاب‌دهنده خراسان رضوی با اشاره به اینکه در کشور بانکی که به‌طور تخصصی حوزه نوآوری و دانش‌بنیان را پوشش دهد، وجود ندارد، توضیح می‌دهد: برای مثال در حوزه صنعت و معدن بانک صنعت و معدن را داریم، همچنین در حوزه صادرات، بانک توسعه صادرات را داریم و در حوزه تعاون، بانک رفاه و بانک توسعه تعاون وجود دارد، اما در حوزه نوآوری و دانش‌بنیان صرفا صندوق‌هایی هستند که این صندوق‌ها عمدتا بر اساس مجوز صندوق نوآوری شکل می‌گیرند که ۵۱درصد آن دولتی و ۴۹درصد بخش خصوصی است.

وی تأکید می‌کند: در چند سال گذشته برای تأمین منابع مالی دانش‌بنیان‌ها در خراسان رضوی تلاش‌هایی انجام دادیم و از بانک‌های مختلف خواستیم که وارد این حوزه شوند و بخشی از منابع داخلی خودشان را صرف حمایت از دانش‌بنیان‌ها کنند. همچنین بتوانیم بخشی از منابع مالی مورد نیاز دانش‌بنیان‌ها را از منابع صندوق نوآوری تأمین کنیم.

بااین‌حال ازآنجاکه طرح برای بانک‌ها جذابیت نداشت و این تصمیم در مرکز گرفته نشده بود، در عمل اجرایی نشد. روشنک تأکید می‌کند: تأمین مالی واحد‌های دانش‌بنیان از مواردی است که انتظار می‌رود مجلس آینده به آن ورود کند تا شرکت‌های این حوزه بتوانند به فعالیت خود ادامه دهند.